 | ||
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
Herinrichting
2006 - 2023
Naast de veranderingen in uitgaansgewoontes, al dan niet door de opkomst van het internet, veranderde sinds 2006 ook de inrichting en het aanzien van de straat zelf.
bijgewerkt: 15-08-2024
Flaneerstraat
Omdat de Reguliersdwarsstraat steeds meer een echte flaneerstraat was geworden, werd er vanuit de horeca-ondernemingen jarenlang bij de gemeente aangedrongen op (gedeeltelijke) afsluiting van de straat.
Toch besloot het stadsdeelbestuur pas in 2003 tot een proef om de Reguliersdwarsstraat in de zomermaanden in het weekend ten dele voor auto's af te sluiten. Deze proef was succesvol en werd daarom meermalen verlengd.
De straat werd daarbij niet volledig afgesloten, omdat de parkeergarages toegankelijk moesten blijven en diverse restaurants er prijs op stelden dat hun gasten per auto of taxi voor de deur konden worden afgezet.
Herinrichting
Na de opeenvolgende proeven, werd vervolgens het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat in 2006 en 2007 geheel opnieuw bestraat en ingericht, of zoals dat officieel heet "geherprofileerd", met als doel een duurzame en kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte te creëeren.
Daartoe werden de stoepen verbreed, de amsterdammertjes weggehaald, de rijweg versmald en verdwenen een groot deel van de parkeervakken. De nieuwe bestrating werd uitgevoerd in rood gebakken klinkers met brede natuurstenen stoepranden (van Iers hardsteen met kleine fossiele resten erin) en er werden zo min mogelijk storende objecten geplaatst:
De Reguliersdwarsstraat na de herinrichting in 2007
Zomerafsluiting
Nadat de herbestrating in mei 2007 gereedkwam, werd ook een definitief besluit genomen over de gedeeltelijke afsluiting van de straat: de Reguliersdwarsstraat is sindsdien tijdens het zomerseizoen (van 1 mei tot en met 30 september) tussen de Geelvincksteeg en de vroegere Havana van 19.00 tot 7.00 uur gesloten zijn voor alle verkeer, dus zowel auto's, brommers als fietsers.
Auto's worden door middel van beweegbare paaltjes tegengehouden, maar fietsers rijden nog regelmatig de straat door, zich vaak niet bewust van dat de afsluiting ook voor hen geldt. Met ingang van 1 juli 2015 werd deze straatafsluiting vervroegd naar 12.00 uur en werd gezocht naar een effectieve manier om ook fietsers en scooters te weren.
Paaltjes ter hoogte van de vroegere Havana
In het kader van Secret Village werden in juli 2016 de toegangen tot het centrale deel van de straat op een meer effectieve wijze afgesloten, zodanig dat ook fietsers er niet meer door kunnen rijden:
Afsluiting ter hoogte van de Geelvincksteeg
Terrassen
Door de herinrichting in 2007 werd vooral de stoep aan de zuidkant van het westelijke deel van de straat flink verbreed, waardoor de daar gelegen horecazaken een mooie mogelijkheid voor een terras hebben gekregen. In het nieuwe gemeentelijke terrassenbeleid, dat per 1 april 2008 in werking is getreden, is daartoe ook speciaal voor dit deel van de Reguliersdwarsstraat een uitzondering gemaakt.
Normaal wordt een terrasvergunning alleen verleend als er minstens 1,50 meter stoep vrij blijft (met het oog op al dan niet gehandicapte voetgangers), maar omdat tijdens de zomerafsluiting de rijweg als voetpad fungeert, mag gedurende die periode het hele trottoir voor terrassen worden gebruikt.
Nadat de rijbaan op hetzelfde niveau als de troittoirs waren gebracht, maakte de gemeente in mei 2023 een uitzondering op het Terrassenbeleid 2011 en stond toe dat terrassen in het westelijke deel van de straat zich voortaan van de gevel totaan de troittoirband mogen uitstrekken. Dat geldt niet alleen voor het voetgangersgebied, maar ook voor het beginstuk, aangezien daar alleen nog autoverkeer voor de parkeergarage rijdt.
Feestverlichting
Sinds horecamagnaat Sjoerd Kooistra eind 2007 wederom eigenaar van alle grote homohorecazaken in de westelijke Reguliersdwarsstraat werd, kreeg hij de gelegenheid om diverse plannen te gaan uitvoeren.
Allereerst had hij met alle betrokken partijen voor elkaar gekregen dat er kerstverlichting in 'zijn' deel van de straat kwam, iets dat hij al jarenlang wilde. Zodoende hing hier tussen medio december 2007 en medio januari 2008 voor het eerst feestverlichting, subtiel voorzien van de regenboogkleuren:
Kerstverlichting in het westelijke deel (2007)
In het volgende winterseizoen hing deze feestverlichting, geleverd door Homan BV, er al vanaf begin november 2008 en uiteindelijk ook weer met kleuren in de regenboogvolgorde. Afgezien van dat laatste was deze versiering dezelfde als in de Leidsestraat.
In het oostelijk deel van de Reguliersdwarsstraat hing rond de feestdagen al wat langer een verlichting zoals die ook op en rond het Rembrandtplein hing:
Kerstverlichting in het oostelijke deel (2008)
Nadat in de loop van 2010 alle zaken van de inmiddels overleden Sjoerd Kooistra gesloten waren, hing er geen kerstverlichting meer in het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat. Als gevolg van onenigheid onder de ondernemers in het oostelijke deel, ontbrak ook daar verlichting tijdens de wintermaanden.
In de winter van 2011 waren inmiddels alle grote homozaken weer open, maar vond het bestuur van de eerder dat jaar opgerichte ondernemersvereniging een feestverlichting te duur. Ook nadien is dit er in de Reguliersdwarsstraat niet meer van gekomen, terwijl de meeste andere straten in de binnenstad hun feestverlichting juist steeds langer lieten hangen.
Pas in december 2018 was er in het westelijke deel van de straat weer feestverlichting. Waar deze in de meeste andere straten bestaat uit sierlijke elementen die boven de straat hangen, zijn het in de Reguliers rechtopstaande zuilen van lichtjes - een handig hergebruik van de plantenrekken die in de zomerperiode de straat groen maken:
De nieuwe feestverlichting in het westelijke deel van de straat (2018)
(klik ter vergroting)
Begin 2018 was op initiatief van de BIZ ook al nieuwe straatverlichting aangebracht die speciaal voor het westelijke deel van de straat ontworpen was door Primo Exposures in samenwerking met Rena Electronica en Pharos Controls. In de bestaande armaturen werd de nieuwste generatie RGBW-ledverlichting aangebracht die zowel fel wit als gekleurd licht kan geven, hetgeen draadloos aangestuurd kan worden.
Nadat in december 2019 ook voor het oostelijke deel van de Reguliersdwarsstraat een BIZ was opgericht, werd in november 2021 ook daar, voor het eerst sinds meer dan 10 jaar, weer feestverlichting opgehangen:
De nieuwe feestverlichting in het oostelijke deel van de straat (2021)
(foto: Ondernemersvereniging Dwarsstraat - klik ter vergroting)
Cameratoezicht
Naast de feestverlichting wilde Kooistra eind 2007 ook 10 bewakingscamera's aan zijn horecazaken ophangen om daarmee geweld tegen homo's in "zijn" deel van de straat tegen te gaan. Eveneens wilde hij daartoe alle portiers in de straat via 'oortjes' met elkaar in verbinding brengen.
De gemeente had echter juridische bezwaren tegen dergelijk particulier cameratoezicht en het COC verzette zich er tegen omdat het homo-bezoekers zou afschrikken die nog niet uit de kast zijn, met name uit allochtone kring. Volgens Kooistra had het in Groningen ook gewerkt en in 2010 ging ook voor het COC het bestrijden van anti-homogeweld zwaarder wegen.
Op 9 december 2008 stemde het college van B&W uiteindelijk in met een proef voor cameratoezicht op de uitgaanspleinen Leidseplein, Rembrandtplein en Thorbeckeplein. Hieronder vallen ook de Leidsestraat en, naar aanleiding van een motie van de VVD-fractie, de Reguliersdwarsstraat, gezien de "grote aantallen geweldsincidenten die daar plaatsvinden".
Toezichtcamera in de westelijke Reguliersdwarsstraat
In oktober 2010 werd aan het pand op nr. 26 een beveiligingscamera opgehangen, net als aan het pand nr. 117-119 in het oostelijke deel van de straat. Beide camera's werden per 18 november 2010 geactiveerd. De beelden worden 7 dagen bewaard en op donderdag, vrijdag en zaterdag vanuit een centrale politiepost live uitgekeken.
Ondernemersvereniging
Een nieuwe fase van herinrichting kwam voort uit de oprichting van een ondernemersvereniging voor het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat. Deze vereniging was in juli 2011 opgericht om de straat na het Kooistra-debacle weer opnieuw op de kaart te zetten.
Door verschillen van inzicht en gebrek aan daadkracht kwam het daar aanvankelijk niet van. Pas toen in 2013 Eward Koning (van Who Cares, voorheen Rufskin) aantrad als nieuwe voorzitter en er een betaalde straatmanager (eerst Wendy Masselink, later Eline Diesvelt) kwam, werd een vijfjarenplan voor dit deel van de straat opgesteld.
Dit plan werd in 2014, in samenwerking met bureau Advieszaken (tegenwoordig Stad & Co), gepubliceerd in een brochure onder de titel "RGLRS de komende 5 jaar". Wat de inrichting van de straat betreft werd voorzien in het plaatsen van boombakken en hangende tuinen om onaantrekkelijke gevels te "vergroenen". Medio 2016 werd de samenwerking met Stad & Co en hun straatmanager echter weer beëindigd.
> Vervolg: Secret Village
Artist's impression uit de brochure "RGLRS de komende 5 jaar"
(klik ter vergroting)
Nieuwe welstandseisen
Ondertussen waren per 1 september 2013 de nieuwe welstandseisen van de gemeente Amsterdam van kracht geworden en de Reguliersdwarsstraat had de pech dat deze hier als eerste gehandhaafd gingen worden. Er werd bij de meeste zaken een toestand aangetroffen die niet meer in overeenstemming was met de nieuwe regels en de ondernemers werden op straffe van boetes gesommeerd daar verbetering in aan te brengen.
Zodoende moesten veel van de uithangborden vervangen worden door een kleiner formaat en verdwenen onder meer het zonnescherm bij coffeeshop Betty TOO!, de reclameborden bij lunchroom Downtown en de raamstickers van de Rufskin Store. Bovendien moest bij een reeks van zaken de gevelverlichting weggehaald worden, waardoor de straat 's nachts merkbaar donkerder werd.
Onder de nieuwe regels is nog steeds per pand één regenboogvlag (officieel een "vlag van emancipatorische aard") toegestaan. Soho, Taboo en de toenmalige bar Dvars hadden destijds elk twee regenboogvlaggen hangen, en deze werden na de controles teruggebracht tot elk één.
Regenboogstraat
Hadden eerst alleen de homozaken regenboogvlaggen uithangen, in juni 2020 kwamen bij alle bars, restaurants en winkels in het westelijke deel van de straat twee regenboogvlaggen te hangen om daarmee de openheid en diversiteit van de hele straat te tonen.
In juli van dat jaar kreeg de Reguliersdwarsstraat bovendien zijn eigen regenboogpad om de voorheen nogal donkere doorgang onder het Carlton Hotel op te fleuren. Het is geen zebrapad, maar heeft een meer artistieke vorm met golvende banen in regenboogkleuren:
> Zie ook: Regenboogstraat
Het regenboogpad in de Reguliersdwarsstraat (2020)
Naast de regenboogvlaggen bij alle zaken kwamen op een gegeven moment Amsterdamse vlaggen te hangen. Deze werden in mei 2022 vervangen door die van de deelnemers aan het Eurovisie Songfestival, dat toen groots gevierd werd met het driedaagse straatfeest Reguliers Celebrates.
Ondertussen waren in de zomer van 2020 de klassieke regenboogvlaggen bij de homozaken vervangen door de meer inclusieve Progress Pride-vlag, die in het voorjaar van 2023 overal plaatsmaakte voor de Pridevlag waarin ook het symbool van de interseksebeweging is opgenomen.
In augustus van dat jaar kwamen daar bovendien 12 grote glossy harten bij, die onder het motto Spread the Love nog eens extra benadrukken dat de Reguliers een veilige omgeving is voor alle leden van de regenboogfamilie.
Maximaal vlagvertoon werd gerealiseerd met een tijdelijke pridevlag van 45 bij 10 meter die op 19 juli 2024 door burgemeester Halsema werd onthuld. Deze reusachtige vlag vormt een statement tegen anti-LHBT-geweld en markeert de start van maatregelen om het uitgaan in de Reguliers veiliger te maken.
Reusachtige pridevlag in de Reguliersdwarsstraat (2024)
Links en bronnen
- Over de herinrichting van 2007: Inspraakverslag (pdf)
- Persbericht uit 2005: Reguliersdwarsstraat hele zomer flaneerstraat
- Over de Terrassennota 2008
- Over de Evaluatie Terrassenbeleid 2011
- Parool: Sjoerd Kooistra richt vizier nu op Gay Avenue
- De welstandsnota 2013: De schoonheid van Amsterdam (pdf)
- Brochure uit 2014: RGLRS de komende 5 jaar
- Gemeente Amsterdam: Terrassenbeleid 2011 (herzien 2015)
- Gemeente Amsterdam: Terrassenplan Reguliersdwarsstraat West (2023)
