 | ||
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
Regulieren
1394 - 1532
Zoals bij veel straten het geval is, heeft ook bij de Reguliersdwarsstraat de naam van de straat de oudste wortels. Deze is namelijk ontleend aan het Reguliersklooster, dat in de Middeleeuwen ongeveer op de huidige kruising van de Keizersgracht en de Utrechtsestraat lag:
Vogelvluchtschilderij van Amsterdam uit 1538 met
linksboven het voormalige Reguliersklooster
Kanunniken
Het Reguliersklooster werd op 24 juli 1394 gesticht door priester Gijsbert Dou en was bedoeld voor priesters die volgens de regel van de heilige Augustinus leefden. Om die reden werden zij de reguliere kanunniken van de orde van Sint Augustinus genoemd.
Het complex van de priesters lag destijds net buiten Amsterdam in het rechtsgebied van Nieuwer Amstel. De officiële naam luidde dan ook: Convent der Kanunniken van Sint Jan de Evangelist ter Nieuweramstel.
Buiten de stadsmuren gelegen was het Reguliersklooster kwetsbaar voor aanvallen en zo werd het in 1420 door Utrechtse troepen en in 1512 door een Gelders leger flink beschadigd.
Op 31 oktober 1532 werd het klooster uiteindelijk door brand verwoest en niet meer herbouwd. De priesters verhuisden naar een klooster in Heiloo en van de tuinen werd een lusthof gemaakt. De laatste resten verdwenen in 1668 bij de aanleg van de Keizersgracht.
Het voormalige Reguliersklooster
Regulierspoort
De reguliere kanunniken en hun klooster leven echter nog voort in diverse naar hen genoemde straten en gebouwen. In de eerste plaats die van de tussen 1480 en 1487 gebouwde Regulierspoort, één van de drie grote poorten in de laatmiddeleeuwse stadsmuur.
Nadat deze muur gesloopt was, bleef de poort bewaard, maar brandde in 1619 af. Slechts één van de torens bleef gespaard en vormt sindsdien het onderste deel van de bekende Munttoren.
De voormalige Regulierspoort
Straatnamen
Naast de Regulierspoort werd ook het huidige Rembrandtplein, vóórdat het in 1876 zijn huidige naam kreeg, Reguliersplein of Reguliersmarkt genoemd. Voorts zijn er nog de Reguliersgracht, de Reguliersbreestraat, de Regulierssteeg, de Korte Reguliersdwarsstraat en natuurlijk de Reguliersdwarsstraat zelf.
Straatnaamborden
De huidige Reguliersdwarsstraat bestond voor zover bekend nog niet in de late Middeleeuwen. Wel was er toen reeds de weg naar Utrecht (tegenwoordig Reguliersbreestraat en Utrechtsestraat), het Sint-Jacobspad (de huidige Vijzelstraat) en de Heiligeweg (tegenwoordig Koningsplein en Leidsestraat).
Ook elders in wat nu Nederland is, waren kloosters van reguliere kanunniken. In meerdere plaatsen komen daarom naar hen genoemde straten voor. Zo is er een Regulierstraat in Haarlem en in Nijmegen en is er in Beverwijk zowel een Reguliersstraat als een Reguliersdwarsstraat.
> vervolg: Aanleg
Links en bronnen
- 21 Amsterdamse kloosters: Het Reguliersklooster buiten Amsterdam
- Bert's Geschiedenisssite: Regulierspoort
