---

Gloriejaren '90

 


Na de eerste glorietijd van de Reguliersdwarsstraat begin jaren '80, begon in 1989 opnieuw een bruisende periode, waarvan het beeld vooral bepaald werd door de Havana.

---

Danscafé Havana

De tweede glorietijd van de Reguliersdwarsstraat begon met de opening van danscafé Havana in 1989. Deze zaak was opgezet door Frans Monsma, die in de jaren '80 ook al met Downtown en April enorm succesvol was geweest. Ook de Havana werd weer een zaak waar iedereen welkom was en die al snel razend populair werd bij zowel homo's als hetero's, beide zowel van autochtone als allochtone afkomst.

In het bijzonder kwamen al deze mensen af op de wat meer alternatieve en vernieuwende muziek, gedraaid door DJ's al Groovemaster Johnson en Natarcia. Spraakmakend waren de Hollywoodfeesten die samen met discotheek iT georganiseerd werden en de extravagante travestie-optredens, waarmee Nickie Nicole beroemd zou worden.




Houseparties

De Havana werd hiermee dé plek waar men begin jaren '90 de avond begon, om dan vervolgens de nacht door te halen in de toen nog vrijwel letterlijk grenzeloze sferen die in de disco's Richter, RoXY (met de fameuze Gay Night op woensdag) en iT (met extravagante Gay Nights op zaterdag) werden gecreëerd.

De Gay Nights in RoXY en iT werden georganiseerd in samenwerking met de Havana, zoals ook in de jaren '80 al vergelijkbare feesten in Flora Palace, de voorloper van de iT, werden georganiseerd in samenwerking met Downtown en April.

Eén van de lessen die Manfred Langer uit zijn ervaring in de homohoreca en met de iT had getrokken was:


Hij zei ook dat hij "geen barkeeper in de Reguliersdwars kende, homo of hetero, die niet met een hondenzweep voor z'n verwaande billen moet krijgen".

Bij deze feesten gingen mannen en vrouwen, homo's en hetero's en alles wat daartussen zat en daarbuiten viel nog volledig samen op in uitbundige extravagantie. Het zouden de jaren worden van de wilde houseparties, van een tot dan toe ongekende dans- en clubcultuur.



Andere homozaken

De opening van de Havana en de iT in 1989 betekende zware concurrentie voor de net een jaar eerder geopende homodiscotheek April's Exit in de Reguliersdwarsstraat. Maar toen men een beetje aan de nieuwe concurrentie gewend was, werd vanaf 1992 ook de Exit weer populair. Onder leiding van Kooistra's compagnon Louis Röst en Kooistrapachter Ernst Verhoeven en diens compagnon Jan Veenendaal werden allerlei ludieke ideeën voor de zaak bedacht en uitgevoerd.

Dit begon met het feest Exit's Erotica in juni 1992, waarvoor de zaak werd verbouwd en een veel stoerdere, meer basic en high tech inrichting kreeg. Een hele reeks feesten, nieuwe DJ's, erotische en zelfs pornografisch getinte optredens en tenslotte een darkroom maakten dat de Exit al snel weer te klein werd, ondanks dat hij in die tijd dagelijks geopend was.




Homocafe's

Naast al deze discofeesten bleven ook de homocafe's onverminderd populair: met Downtown op nummer 31, de beroemde April op nummer 37 en de disco en het café van April's Exit op nummer 42, bloeide de homohoreca in de westelijke Reguliersdwarsstraat onverminderd voort.

Daarentegen was in het oostelijke deel van de straat de situatie begin jaren '90 wat minder florissant. De homo(vriendelijke)zaken uit de jaren '80 waren daar inmiddels allemaal weer normale café's geworden.


Bergafwaarts

De gouden jaren '90 liepen langzaam maar zeker af toen achtereenvolgens de grote discotheken aan hun eind kwamen: de iT in z'n oude vorm stierf reeds met de dood van Manfred Langer in 1994 en de RoXY ging tijdens de uitvaart van oprichter Peter Giele in 1999 zelfs letterlijk in vlammen op. In de Reguliersdwarsstraat werd een hoofdstuk afgesloten toen in juli 1997 discotheek Richter dicht ging.

De zo populaire Havana werd in 1997 door oprichter Frans Monsma verkocht aan horecamagnaat Sjoerd Kooistra, wiens zakelijke aanpak ertoe leidde dat het ook met deze zaak langzaamaan bergafwaarts ging. Daar kwam bij dat een jaar eerder door Jeffrey Joemman in het oostelijke deel van de straat de Reality Bar geopend was, die met Caribische muziek een groot aantal donkere jongens bij de Havana wist weg te trekken.




Feesten

Na de hoogtijdagen van de grote discotheken ging de housemuziek een eigen leven leiden in de vorm van steeds grotere feesten, die in de plaats kwamen van de door disco's en clubs zelf georganiseerde clubavonden. Voor deze feesten stellen grote zaken alleen nog hun faciliteiten ter beschikking aan externe organisatoren.

Een vroeg voorbeeld is Chemistry, dat in 1995 begon in de Escape aan het Rembrandtplein. Enkele jaren later zouden daar ook vergelijkbare feesten voor homo's georganiseerd komen, zoals Salvation en Reflexxx. De beruchte Wasteland-parties, die in 1994 in Richter begonnen waren, verhuisden na de sluiting van deze club in 1997 ook naar een grotere locatie elders.




Festivals

Nog grotere feesten gingen in de open lucht gehouden worden, het bekendste voorbeeld daarvan is het in 1994 begonnen Dance Valley in Spaarnwoude, tussen Amsterdam en Haarlem.

De in 1996 voor het eerst georganiseerde Amsterdamse Gay Pride kan in dit kader gezien worden als een openluchtfestival voor homo's en hetero's samen. De straatfeesten die ter gelegenheid van Gay Pride in de Reguliersdwarsstraat georganiseerd werden, vormden een voortzetting van de zomerfeesten uit de jaren '80.

Bij de Gay Pride speelden de homozaken in de Reguliersdwarsstraat een voorstrekkersrol. Het evenement werd bedacht vanuit de Havana en vanaf de eerste botenparade in 1996 deden ook Downtown, April en Exit met een boot mee. Deze Kooistrazaken wonnen in 1997 de eerste prijs voor beste boot, die ze nadien ook nog in 1998, 2000 en 2006 zouden winnen.




In de straat zelf werd in 1997 voor het eerst een groot Gay Pride-straatfeest georganiseerd met een podium tegenover Downtown. Zo'n podium was er in de late jaren '90 alleen tijdens Gay Pride, met Koninginnedag stonden de DJ's boven de April en werd de muziek met luidsprekers naar links en rechts de straat in geleid.



Gay Games

In 1998 viel de Amsterdam Pride samen met de Gay Games, die dat jaar in Amsterdam werden gehouden. Met ruim 14.000 deelnemers uit de gehele wereld resulteerde dat in het grootste Nederlandse homofeest ooit. Ook in de Reguliersdwarsstraat zijn toen straatfeesten gehouden.

Daarvoor was er een podium gebouwd tegenover Downtown en fungeerde de inrit van de Gouden Bocht-parkeergarage als artiesteningang. Via de nooduitgang daarvan konden de artiesten rechtstreeks op het podium komen. Eén van de artiesten die toen in de Reguliers optrad was Paul de Leeuw, nadat hij naar verluidt geweigerd was voor een optreden op de Dam.





Tijdens de Gay Games (of tijdens Koninginnedag eerder dat jaar) traden ook Gorden, Tony Neef en Willeke Alberti in de Reguliersdwarsstraat op. Samen met het optreden van Kylie Minogue twee jaar later, was dit één van de absolute hoogtepunten van de tweede helft van de jaren '90.


Specialisaties

De twee hoogtijperiodes van de Reguliersdwarsstraat werden gekenmerkt door gezamelijk uitgaan van homo's en hetero's, autochtonen en allochtonen. Vanaf de tweede helft van de jaren '90 splitste deze gezamelijkheid zich echter op in verschillende subculturen. Homo en hetero gingen uit elkaar, evenals clubs en feesten, en er ontstonden aparte richtingen, elk met hun eigen zaken en hun eigen publiek.

Naast de steeds groter wordende feesten ontstonden tegelijkertijd nieuwe bars en clubs voor liefhebbers van meer gespecialiseerde muziekgenres. Hiphopcafé De Duivel, dat sinds 1992 in het oostelijke deel van de straat gevestigd is, kan als een vroeg voorbeeld daarvan gezien worden. Het werd gevolgd door de in 1998 geopende Urban Club Ministry aan het westelijke en club Margaritas aan het oostelijke uiteinde van de straat.




Voor wat betreft de homohoreca deed een zekere specialisatie zijn intrede met de in 1999 geopende Soho, die geheel volgens het Drie Gezusters-concept van Sjoerd Kooistra werd ingericht. In 2002 volgde de ARC, een zaak volgens het concept van de loungebar, dat rond het jaar 2000 superhip was geworden.


Kylie Minogue

Als één van de absolute hoogtepunten uit de geschiedenis van de Reguliersdwarsstraat geldt nog altijd het optreden van de beroemde Australische popzangeres Kylie Minouge tijdens de Gay Pride, op zaterdag 5 augustus 2000.

Voor het gebruikelijke straatfeest van de Gay Pride had Kooistrapachter Alex Visser het hele programma al rond, toen twee weken vantevoren platenmaatschappij EMI hem belde met de mededeling dat Kylie kwam optreden.

Er werden echter wel veel eisen gesteld: zo mocht er bijvoorbeeld geen reclame voor het optreden worden gemaakt. Dit omdat er anders teveel mensen op af zouden komen. Toch werd in allerijl een vliegtuigje met een reclamebanner geregeld, dat 's middags tijdens de canal Parade over de stad vloog.

Kylie zelf logeerde in hotel The Grand, waar ze met de dansers haar optreden oefende op een oppervlakte ongeveer zo groot als het podium dat in de Reguliersdwarsstraat was gebouwd.

In de straat was een brugpodium gebouwd ter hoogte van de Exit. Daarachter was een ME-busje opgesteld voor als het toch uit de hand zou lopen. Ook waren er minstens 3 TV-ploegen bij en voor homo-omroep MVS werd het optreden gefilmd vanuit een raam boven de April:




Ondanks de weinige publiciteit waren er via mond tot mond reclame toch een zodanig groot aantal mensen op af gekomen, dat dit waarschijnlijk één van de drukste en grootste straatfeesten ooit was. De drankomzet viel echter tegen, want de drukte was zo groot dat mensen gewoonweg niet bij de buitentaps konden komen.

Tijdens haar optreden zong Kylie Minouge de nummers "Step Back In Time", "What Do I Have To Do", "Spinning Around" en "Better The Devil You Know". Na afloop ging ze nog voor een signeersessie naar de Fame Music Store in de Kalverstraat.

Voor Kooistrapachter Alex Visser was dit een hoogtepunt dat niet meer te overtreffen viel. Hij besloot dan ook om kort daarna te stoppen als pachter van de grote Kooistrazaken. Voor de Reguliersdwarsstraat begon weer een nieuw hoofdstuk.



Links

- Homepage van de iT: www.discotheek.it
- Na de RoXY en iT: Waar is de extravagantie gebleven? (2015)
- Herdenkingsboek RoXY: www.roxy.nu (2014)
- Allochtone homo's: Wel doen, niet zeggen (.pdf - 2004)
- Artikel over 10 jaar feest! (2005)
- De Groene: Stappen met de zweep (1995)
- NPO 3FM: Kijk terug: 30 jaar Dutch Dance (2018)

Artikelen

- Eelco Meulman, Geen disco, geen café, maar een danscafé, in: NRC Handelsblad, 27 juni 1989.
- Rob van den Berg, Café Reality in Amsterdam: "Blank en bruin onder een dak", in: Gay Krant, nr. 346, 21 nov. 1997.
- Paul Roggema, Shoppen en uitgaan in de Reguliersdwarsstraat, in: Culture & Camp, jrg. 3 (1997), nr. 34 (dec.)
- Patrick Meershoek, Alle dagen feest, in: PS van de Week, 25 juli 2009, p. 8-15.

Boeken

- Manfred Langer, Alle geheimen van de iT, Uitgeverij Arena, Amsterdam 1993.
- Ben Holthuis, Manfred Langer: That's iT, Uitgeverij BZZToH, 's Gravenhage 1994.
 

Reguliers.net © 2007/2020
Disclaimer/Cookies
Contact

.