 | ||
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
Veranderingen
1999 - 2009
Na de twee gouden periodes, die eind 1979, respectievelijk medio 1989 begonnen, kunnen we de volgende periode in 1999 laten beginnen. Dit zou een tijd van veranderingen worden, niet alleen voor de homohoreca, maar voor het gehele uitgaansleven.
bijgewerkt: 17-11-2014
Nieuwe homozaken
Voor de homohoreca begon deze nieuwe periode met de opening van de Soho op 10 juni 1999. Als nieuwste homocafé was dit aanvankelijk tevens de meest hippe zaak van de straat, maar in 2002 moest die plaats al weer worden afgestaan aan de toen nieuw geopende Bar ARC.
Met deze twee nieuwe zaken schoven de homozaken nog weer verder richting het midden van de westelijke Reguliersdwarsstraat en dit maakte de homohoreca nu ook letterlijk tot het hart van de straat. De heteroclubs en -café's verplaatsten zich hierdoor bijna als vanzelf meer richting het Koningsplein.
De homohorecazaken in 2007
|
31: Downtown 37: Café April |
36: Pub Soho 42: Exit Café + Club Exit 44: Bar ARC |
105: Café 't Leeuwtje 129: Reality Bar |
Nieuwe heterozaken
Aan dat westelijke uiteinde van de straat opende in 1998 op nummer 12 de Urban Club Ministry, terwijl ongeveer tezelfdertijd aan het andere uiteinde van de straat, op nummer 108-114, de Caribbean Club Margaritas werd gevestigd. Deze laatste zaak maakte in 2001 plaats voor Jantjes Verjaardag, die de trend zou zetten in het feestcafé-concept. Met een café als De Duivel dichtbij de Vijzelstraat aan de andere kant waren ook in dit deel van de straat de heterozaken naar de uiteinden verschoven.
Come-back
In dat Oostelijk deel van de straat leefde ook de homohoreca langzaam weer op. Dat begon al toen in 1996 op nummer 129 de Reality bar werd geopend, de eerste zaak speciaal voor homo's met een Latijns-Amerikaanse c.q. Caribische achtergrond (was het toeval dat hetero's precies daartegenover Caribbean Dancing Margaritas hadden?)
Toen precies 10 jaar later, in 2006, 't Leeuwtje weer een homocafé werd, was de homogemeenschap ook weer helemaal terug in het centrum van dit deel van de Reguliersdwarsstraat.
Advertentie t.g.v. het 5-jarig bestaan
van de Reality Bar in 2001
Concepten
Bijna alle grote nieuwe zaken die sinds eind jaren '90 geopend werden, zijn opgezet en ingericht volgens een bepaald concept, al dan niet als onderdeel van een grotere horecaformule of -keten. Voordien had elke horecazaak doorgaans een min of meer eigen gezicht, dat door de afzonderlijke eigenaren ingekleurd werd.
Voor de homohoreca is deze nieuwe trend duidelijk te zien bij de Soho, die compleet is ingericht volgens de 'Drie Gezustersformule' van wijlen horecamagnaat Sjoerd Kooistra. De ARC was weliswaar geen onderdeel van een grotere formule, maar is wel helemaal vormgegeven volgens het concept van de loungebar, dat vanaf 1998 snel populair werd.
Ondertussen was in 2001 ook het gedeelte met de draaibar in de April gedecoreerd volgens het toen populaire concept van de après skihut-stijl. In de April verdween deze decoratie enige jaren later weer, maar in plaats daarvan is sinds 2005 het Exit Café geheel in skihut-stijl uitgevoerd.
Advertentie voor Havana, Exit,
April en Soho uit 2000
Terugloop
De grote feesten en de nieuwe concepten konden echter niet verhinderen dat de populariteit van de alledaagse homohoreca sinds eind jaren '90 langzaam maar zeker afneemt. Daar zijn meerdere verschillende oorzaken voor, die hierna wat uitgebreider besproken zullen worden:
- Invoering van de euro
- Grote feesten elders
- Opkomst van een eetcultuur
- Assimilering van homo's
- Doorbraak van internet
- Grote feesten elders
- Opkomst van een eetcultuur
- Assimilering van homo's
- Doorbraak van internet
Invoering van de euro
Een eerste reden voor de terugloop was de vervanging van de Nederlandse gulden door de Europese euro per 1 januari 2002. Door al dan niet vermeende verkapte prijsverhogingen vonden velen het uitgaan hierdoor te duur worden.
Men vergelijke zelf: in 1982 kostte een biertje in April en Oblomow nog fl. 2,00 (ca. € 0,90), in 1984 fl. 2,25 (ca. € 1,00) en in 1999 in de Soho fl. 4,00 (ca. € 1,80). In 2007 kost een biertje daar € 2,20, wat aan het eind van dat jaar verhoogd werd tot € 2,50 en eind 2008 tot € 2,80. Eind 2014 kostte een biertje bij de Soho € 2,90.Waar vroeger café's vaak elke avond vol zaten, is de drukte nu teruggelopen tot de avonden van donderdag t/m zondag. Thuis met vrienden wat drinken bleek vaak even gezellig als voordelig.
Grote feesten elders
Een volgende reden waarom mensen minder uitgaan is dat in de jaren '80 en '90 zo ongeveer alles wat maar mogelijk was, ook gebeurd is. Het is daardoor moeilijk geworden om nog iets te bieden wat mensen de moeite waard vinden om de deur voor uit te gaan. Sjoerd Kooistra probeerde bijvoorbeeld met zijn horecaconcepten iets aantrekkelijks te bieden.
Wat feesten betreft vinden de echt grootse of bijzondere dingen ook niet meer in de reguliere disco's of clubs plaats, maar tijdens grote parties die een aantal keren per jaar in de grootste disco's plaatsvinden. Voorbeelden daarvan zijn Salvation, Reflexxx, Joystick en Rapido. Sinds eind jaren '90 gaat men ook steeds vaker naar grote homofeesten in het buitenland, de zogeheten circuit parties.
Steeds vaker betalen mensen liever één keer in de zoveel tijd meer geld voor een echt groots feest, dan wekelijks naar een goedkopere disco te gaan waar steeds dezelfde DJ draait.
Opkomst van een eetcultuur
Ondertussen was vanaf eind jaren '90 vanuit New York en London het fenomeen van buitenshuis dineren ook naar Nederland overgewaaid. In de Reguliersdwarsstraat kon men daarvoor terecht bij steeds meer restaurants: van de chique traditionele tot de betere buitenlandse keukens.
Het Franse restaurant Adrian op nummer 21 had zelfs al vanaf de jaren '60 een Michelinster en Sichuan was het eerste Chinese restaurant in Europa dat een zo'n ster mocht ontvangen.
Met inmiddels bijna 25 verschillende eetgelegenheden is de Reguliersdwarsstraat nu één van de voornaamste restaurantstraten van Amsterdam. Maar net als met het drinken, verplaatst ook het eten zich de laatste tijd steeds vaker naar de eigen keuken thuis.
Dineren in restaurant Teppanyaki Nippon
met uitzicht op de fraaie binnentuinen
(foto: www.diningcity.com)
Assimilering van homo's
Een vierde oorzaak voor de teruggang is het feit dat homo's zich tegenwoordig steeds meer ook in heterozaken thuisvoelen. De uitgesproken profilering waarmee homo's vanaf de jaren '70 hun eigen plaats in de samenleving opeisten heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een houding waarbij ze zich als zo normaal mogelijke burgers willen presenteren. Samenklitten in eigen café's past daar niet meer bij.
Ondanks dat de grote homozaken in de westelijke Reguliersdwarsstaat al sinds de jaren '80 open en gemengd waren, was en is hun profilering als homozaak aan wisselingen onderhevig. Vermoedelijk in het kielzog van de Gay Games van 1998 werden bij bijna alle homozaken regenboogvlaggen uitgehangen.Bij de in 2002 geopende ARC heeft deze vlag echter nooit gehangen. Bovendien staat deze zaak in uitgaansagenda's zowel bij de gewone, als bij de homo-uitgaanszaken vermeld.
In de zomer van 2008 werden vervolgens ook bij de Exit en de Soho de regenboogvlaggen weggehaald. Eigenaar Sjoerd Kooistra had eerder al verklaard dat de tijd dat homo's apart uitgaan voorbij is en dat homo's niet meer apart behandeld worden.
Doorbraak van internet
In het verlengde hiervan ligt het feit dat de homohoreca haar aanvankelijke monopoliepositie als ontmoetingsplek voor gelijkgestemden langzaam maar zeker kwijtraakt. Vooral jonge homo's gaan tegenwoordig vaak liever met vrienden naar een gewoon café, dan in hun eentje een homozaak vol vreemde mannen binnen te stappen. Om andere homo's te leren kennen hoeft die grote stap in real life namelijk niet meer per se gezet te worden: daar is het internet tussengekomen...
> vervolg: Internet
Links en bronnen
- Artikelen in Gay News:
- Reguliersdwars blijft bruisen (2002)
- Mark Schröder over April, Soho en Exit (2003)
- Homojongeren mijden homohoreca (2007)
- Artikel over de Gayroute in Het Parool
- Wikipedia-artikel: Circuit party
- De Nachtnota van Nachtwacht Amsterdam (PDF - 2003)
- Over een Eigentijds horecabeleid in de binnenstad (2004)
- Allochtone homo's: Wel doen, niet zeggen (PDF - 2004)
- De deeltijd-homo en internet betekenen het einde van
de homobars (2006)
- Sjoerd Kooistra richt vizier nu op Gay Avenue (2007)
- Overzicht op MijnNL: Homohoreca in de stad (2008)
- Amsterdamse horeca: opmars restaurants (2008)
- Artikel op Sp!tsnieuws: Discotheek loopt leeg (2009)
- NAP Nieuws: “De titel ‘gaystraat’ van Amsterdam hebben wij achter ons gelaten” (2016)
- Uitkrant: Hoe werd Amsterdam ooit homohoofdstad en zijn we het nog steeds? (pdf, 2016)
- De Gaykrant: Homohoreca: ten dode opgeschreven of eindelijk heropleving? (2017)
- In San Francisco: There Goes the Gayborhood! (2007) - San Francisco's tech bros told: quit changing the gayborhood (2016)
Artikelen
- Paul Roggema, Het koninklijk paar van de Amsterdamse horeca, in: Culture & Camp, jrg. 5 (1999), nr. 51 (mei)
- Eric Elias, "Een goed verleden stimuleert alleen maar om het in de toekomst nog beter te gaan doen", in: Gay & Night, nr. 42, juli 2001.
- Patrick Meershoek, Alle dagen feest, in: PS van de Week, 25 juli 2009, p. 8-15.
- Hansje Galesloot, Gay Capital in verval? De balans na tien jaar homohuwelijk, in: Ons Amsterdam, maart 2011.
