 | ||
 |
||
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
 |
||
GESCHIEDENIS
Hier wordt uitgebreid het interessante en kleurrijke verleden van de Reguliersdwarsstraat besproken, zowel chronologisch als voor afzonderlijke horecazaken en gebouwen.
De uitgebreide historie van de bekendste homozaken is te vinden op de volgende pagina's:
De beschrijving van een reeks andere niet meer bestaande zaken is te vinden via de pagina Voormalige Horeca.
De geschiedenis van alle afzonderlijke panden in de straat is te vinden bij het onderdeel Gebouwen.
Tenslotte wordt ook de ontwikkeling van enkele grote evenementen in de straat beschreven:
Kies voor de uitgebreide bespreking van de verschillende periodes uit het menu, de samenvatting hieronder, of klik op de kaart:
Chronologische samenvatting
De naam van de Reguliersdwarsstraat is ontleend aan het laat-middeleeuwse klooster van de Regulieren.
Het verloop van de straat is bepaald door de aanleg van de stadswal van 1586 en van de Herengracht in 1662.
Het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat is beïnvloed door de rijke heren aan de Gouden Bocht, die hier hun koetshuizen bouwden.
Het oostelijke deel werd daarentegen beïnvloed door de volksbuurt de Duvelshoek, die begin 20e eeuw plaatsmaakte voor bioscopen als het Tuschinski Theater.
Tezelfdertijd werd de Reguliersdwarsstraat in tweeën gesneden door de verbreding van de Vijzelstraat en de bouw van het grote Carltonhotel.
In de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van de bebouwing in de straat verwoest door een grote oorlogsbrand.
Na de oorlog vond een gestage groei van de horeca plaats, waardoor de Reguliersdwarsstraat een echte restaurantstraat werd.
Vanaf 1963 kwam ook de homohoreca op en zou de basis leggen voor een ongekend succes.
In de gloriejaren '80 werd de Reguliersdwarsstraat de eerste plek in Europa waar homo's en hetero's openlijk samenkwamen en feestvierden.
Na een kort intermezzo zette dit succes zich voort in de gloriejaren '90, waarbij Havana en Richter de toon aangaven.
Vanaf 1999 deden zich allerlei veranderingen voor, niet alleen in de Reguliersdwarsstraat, maar in het hele uitgaansleven.
Het internet brak rond 2000 door, met nieuwe mogelijkheden, maar ook nieuwe bedreigingen voor met name de homohoreca.
Een kwalitatieve verbetering van de straat zelf vond plaats middels de herinrichting die in 2007 gereed kwam.
Na de dramatische ondergang van horecamagnaat Sjoerd Kooistra werden in 2010 alle bekende homozaken gesloten, maar een jaar later kon een doorstart gerealiseerd worden.
Sinds 2016 werd het westelijke deel van de Reguliersdwarsstraat vanuit de ondernemersvereniging opgeknapt en gepromoot onder de naam Secret Village.
Algemene literatuur
- H. Brugmans, Geschiedenis van Amsterdam, Utrecht/Antwerpen 1972.
- Ben Ten Holter, Groot Amsterdams Kroegenboek, Amsterdam 1977.
- Eric Markus en Paul Verstraeten, Amsterdam in je kontzak, een homo-stadsgids, Amsterdam 1985.
- Gert Hekma e.a., De roze rand van donker Amsterdam, De opkomst van een homoseksuele kroegcultuur 1930-1970, Amsterdam 1992.
- Jos Versteegen, Roze Amsterdam, een culturele gids, Bloemendaal 1998.
- Gerrit Vermeer & Ben Rebel, d'Ailly's Historische gids van Amsterdam, 6e geheel herziene uitgave, Amsterdam 2004.
- Willem Frijhoff e.a., Geschiedenis van Amsterdam, Amsterdam 2004.
- Thijs Bartels en Jos Versteegen, Homo Encyclopedie van Nederland, Amsterdam 2005.
- Monique Doppert, Amsterdam: de roze geschiedenis, Amsterdam 2023.
